ملیت، هویت و فدرالیسم
گفتوگو با احسان هوشمند
دو ماهنامه چشم اندازه ایران
شماره 70 آبان و آذر 1390
امروزه نهاد دولت ـ ملت از دو زاویه مورد تهدید قرار میگیرد؛ از بیرون بهوسیله جهانیشدن و از درون بهوسیله برجستهکردن گروههای خُرد و فرو-ملی که هر یک ممکن است خواستار خروج از حاکمیت ملی یا تحدید آن در منطقه مورد ادعای خود باشند. به نظر نمی رسد در ایران چنین وضعیتی حکمفرما باشد و جدا از دخالتهای خارجی در حوزه اقوام، نگرانی خاصی حس نمیشود، ولی در کل دو تحول بزرگ در دو دهه گذشته تأثیر زیادی بر هویت ملی و به دنبال آن امنیت ملی در کشور ما داشته است: نخست فروپاشی شوروی و دیگری اشغال عراق و برپایی نظام فدرالی در این کشور. آنچه در زیر میآید حاصل گفتوگو با احسان هوشمند، جامعهشناس و کارشناس مسائل هویتی بویژه در حوزه کردستان است.
�پیش از ورود به بحث با توجه به این که گفتوگو را پیرامون چند فرهنگگرایی ادامه خواهیم داد شایدبهتر باشد شناسایی و تعریف درستی از مقوله قومیت در معنایethnicity داشته باشیم. با عنایت به تعاریفی که از این فرایافت در چند دهه گذشته در غرب شده، آیا چنین پدیدهای در کشور ما قابل شناسایی است یا نه؟ یعنی اگر آنگونه که در مطالعاتی که در غرب انجام شده، قومیت را به معنای تفاوتهای فیزیکی و جسمانی بگیریم میتواند در ایران مبنای تقسیمبندی باشد؟
●●نزدیک به 7 دهه است که به طور جدی درباره قومیت (به معنای اتنیک) که یکی از مباحث نوین در حوزه علوم انسانی است مطالعه میشود و در ایران دو دههای است که به آن توجه میشود، هرچند هیچ رشته دانشگاهی و یا دپارتمان علمی مستقل در این حوزه وجود ندارد. باوجود عمر کم این حوزه، آثار متعددی به صورت مجلات و کتابهای معتبر منتشر میشود و به زبان فارسی هم کم و بیش آثاری منتشر شده است.
ادامه مطلب ...